Opieka nad dzieckiem w Norwegii – zadania Barnevernet
Barnevernet to instytucja publiczna, której celem jest pomoc w zapewnieniu dzieciom i młodzieży bezpiecznego dzieciństwa i rozwoju. Głównym zadaniem Barnevernet jest przyjście w odpowiednim momencie z niezbędną pomocą dzieciom, żyjącym w warunkach mogących stanowić zagrożenie dla ich zdrowia lub rozwoju oraz zapewnienie im opieki.
Struktura i zakres działania Barnevernet:
Barnevernet podlega Ministerstwu ds. Dzieci, Równości i Integracji Społecznej.
Oddziały Barnevernet w gminach
Wszystkie gminy norweskie muszą zapewnić na swym terenie funkcjonowanie służb opieki nad dziećmi tak, aby dotarły one z niezbędną pomocą do każdego dziecka, które takiej pomocy potrzebuje. Zadania gminnych służb opieki nad dziećmi obejmują m. in.:
Przeprowadzanie rozeznania o sytuacji dziecka na podstawie docierających niepokojących sygnałów
Podejmowanie decyzji o wdrożeniu dobrowolnych ze strony rodziców środków pomocy oraz podejmowanie decyzji w sytuacjach awaryjnych
Regularna współpraca z dzieckiem i rodziną
Przygotowywanie dokumentacji danej sprawy do dalszego rozpatrzenia przez Fylkesnemnda (komisję ds. opieki nad dzieckiem i spraw socjalnych na poziomie danego regionu).
Zadania Barnevernet
Obowiązki i zadania Barnevernet określa Ustawa o Barnevernet. Ustawą tą objęte są wszystkie dzieci zamieszkujące Norwegię, niezależnie od kraju swego pochodzenia, obywatelstwa czy statusu pobytu. Rodziny cudzoziemskie mają takie same prawa i podlegają takim samym regulacjom prawnym w zakresie opieki nad dziećmi, jak obywatele norwescy.
Nadrzędnym celem Barnevernet jest niesienie pomocy.
Podstawowym celem działań Barnevernet jest dobro dziecka, na podstawie którego Barnevernet dobiera odpowiednie metody opieki.
Pracownicy Barnevernet kładą nacisk na szczegółowe wyjaśnianie dziecku i jego rodzicom wszystkich działań i procedur, mających bezpośredni związek z ich sprawą. Cudzoziemcy w mniejszym stopniu niż rodowici Norwedzy mogą znać zasady rządzące systemem opieki nad dzieckiem w Norwegii, dlatego informacje przekazywane są w taki sposób, aby zasady udzielania pomocy były dla rodziców zrozumiałe.
Zarówno dziecko, jak i jego rodzina mają prawo do traktowania przez Barnevernet ze zrozumieniem i szacunkiem.
W razie pytań dotyczących działań Barnevernet w ich sprawie, rodzice mogą skontaktować się z Barnevernet i poprosić o stosowne informacje.
Barnevernet ma obowiązek udzielania rodzicom wyjaśnień i porad.
W przypadku, gdy zachodzą jakiekolwiek problemy językowe, Barnevernet ma obowiązek korzystania z profesjonalnych tłumaczy. Dziecko nigdy nie powinno występować w roli tłumacza.
Przejęcie opieki
W ponad 80% wszystkich przypadków udzielania pomocy przez Barnevernet, wdrażane są środki i procedury w domu zamieszkania dziecka, w formie dobrowolnego uczestnictwa rodziny w takich działaniach, jak: porady i wskazówki, wsparcie osobiste, opiekę dzienną nad dzieckiem w placówce opiekuńczej lub w innych rodzinach z dziećmi, pomoc w zapewnieniu rodzicom odpoczynku oraz odciążenie ich od obowiązków domowych (często przy udziale wolontariuszy), a także inne formy wsparcia dla rodziny.
Gdy służby Barnevernet uznają, że najlepszym rozwiązaniem dla dziecka będzie przejęcie nad nim opieki, zakładana jest jego sprawa, a jej akta przekazywane są do decyzji Fylkesnemnda (komisji ds. opieki nad dzieckiem i spraw socjalnych na poziomie danego regionu).
Zanim służby Barnevernet przekażą sprawę o przejęcie opieki do Fylkesnemnda, dokładnie badają sytuację dziecka sprawdzając, jak rodzina wywiązuje się z opieki. Badaniom tym często towarzyszą raporty psychologów dziecięcych. Również rodzice mają prawo zaangażować własnych ekspertów w celu zbadania i oceny sytuacji dziecka.
Przejęcie opieki oznacza, że obowiązek opieki nad dzieckiem przejmuje Barnevernet, co wiąże się z koniecznością opuszczenia przez dziecko swych rodziców wbrew ich woli. Z reguły w takiej sytuacji dziecko przechodzi do rodziny zastępczej, jak również może trafić do społecznej placówki opiekuńczej. Na początkowym etapie wszystkie formy przejęcia opieki nad dzieckiem są tymczasowe, tak więc rodzice mogą odzyskać nad nim opiekę.
To właśnie Fylkesnemnda podejmuje decyzję, czy dziecko powinno zostać przeniesione wbrew woli rodziców, do rodziny zastępczej lub instytucji opieki społecznej. Komisja ta jest niezależnym i bezstronnym organem decyzyjnym.
Przed podjęciem decyzji Fylkesnemnda uwzględnia wszystkie istotne okoliczności sprawy.
Fylkesnemnda może podjąć decyzję, na mocy której Barnevernet przejmie opiekę nad dzieckiem w przypadku, gdy dziecko jest narażone na poważne zaniedbania oraz występuje brak wystarczających możliwości udzielenia mu pomocy i sprawowania nad nim prawidłowej opieki w domu rodzinnym. Przejęcie opieki uważa się w takiej sytuacji za konieczne oraz niezbędne dla dobra dziecka. Pozbawienie rodziców opieki nad dzieckiem jest zawsze ostatecznością.
Przykłady poważnych naruszeń i zaniedbań opiekuńczych:
-gdy dziecko jest narażone na przemoc, maltretowanie lub inne formy poważnego nadużycia.
-gdy zdrowie i rozwój dziecka są narażone na poważny uszczerbek, gdyż jego rodzice nie są w stanie ponosić za nie w wystarczającym stopniu odpowiedzialności, np. z powodu swych uzależnień.
W awaryjnych sytuacjach, tzn. pilnych przypadkach wystąpienia dużego niebezpieczeństwa dla dziecka w domu rodzinnym, służby Barnevernet mogą zadecydować o jego tymczasowym przeniesieniu do rodziny zastępczej. Taka decyzja musi być zatwierdzona przez Fylkesnemnda, ale rodzice mogą się od niej odwołać, jak również wnieść na nią skargę do sądu. W sytuacjach awaryjnych okres tymczasowego pobytu dziecka w rodzinie zastępczej może trwać nie dłużej niż sześć tygodni. Jeśli służby Barnevernet stwierdzą, że dziecko potrzebuje dłuższego pobytu poza domem, muszą skierować odpowiedni wniosek o przejęcie nad nim opieki do Fylkesnemnda.
Prawa rodziców
W przypadku przejęcia przez Barnevernet opieki nad dzieckiem, rodzice mają prawo do bezpłatnej pomocy prawnej, a także do złożenia wyjaśnień, obrony i odwołania się od decyzji Fylkesnemnda do sądu.
W sytuacji przejęcia opieki, dziecko i jego rodzice mają zazwyczaj prawo do bezpośrednich kontaktów. O tym, czy odwiedziny są możliwe i jak często mogą się odbywać decyduje Fylkesnemnda.
Na początkowym etapie wszystkie przypadki przejęcia opieki nad dzieckiem mają charakter tymczasowy. Gdy okaże się, że zapewnienie dziecku właściwej opieki przez jego rodziców jest wysoce prawdopodobne, podejmowana jest decyzja o cofnięciu przejęcia opieki. Za uchylenie decyzji o przejęciu opieki nad dzieckiem odpowiada nie Barnevernet, tylko Fylkesnemnda lub sąd. Właśnie na podstawie anulacji takiej decyzji rodzice dziecka mogą odzyskać prawo do opieki nad nim.
Współpraca z zagranicznymi władzami
Ostatnio miała miejsce seria spotkań władz norweskich z przedstawicielami zagranicznych władz na temat norweskich służb opieki nad dziećmi. Ministerstwo ds. Dzieci, Równości i Integracji Społecznej wkrótce stworzy angielskojęzyczne strony internetowe z informacjami o norweskim systemie opieki nad dziećmi.
Uwagę mediów często przyciągają sprawy, w których tylko jedna ze stron ma szansę przedstawić swój punkt widzenia i ocenę sytuacji. Norweskie władze nie mogą komentować w mediach poszczególnych przypadków, gdyż sprawy, w których interweniują służby opieki nad dziećmi zawierają informacje o charakterze poufnym, a dziecko i jego rodzina chronione są prawem do zachowania poufności informacji.
Ministerstwo ds. Dzieci, Równości i Integracji Społecznej ściśle współpracuje z Ministerstwem Spraw Zagranicznych w zakresie jak najbliższego prawdy obrazu działań norweskich służb opieki nad dziećmi.
Konwencja Haska
Norwegia pracuje obecnie nad ratyfikacją Konwencji Haskiej z dn. 19 października 1996 roku o odpowiedzialności rodzicielskiej oraz środkach ochrony dzieci.
Gdy Norwegia przystąpi do w/w Konwencji, norweskie służby opieki nad dziećmi będą miały możliwość prowadzenia ściślejszej niż obecnie współpracy w zakresie opieki społecznej nad dziećmi z innych krajów – stron Konwencji Haskiej z 1996 roku.
Mamy nadzieję, że dzięki powyższym wysiłkom Norwegia będzie dysponowała lepszymi narzędziami do rozwiązywania szeregu problemów i zagadnień, dotyczących opieki nad dziećmi cudzoziemskimi.
Źródło: amb-norwegia.pl
Fot: freeimages.com
